۱۳۸۷ دی ۲, دوشنبه

مغز، خدا، توهم

خوب میدونستم که وقتی پزشکی رو شروع کنم، وقتی به بحث مغز برسم، دچار کلی مشغله و فکر فلسفی میشم. ولی جالب اینجاست که مشکلاتی که برام ایجاد شدن، خیلی خیلی عمیق تر از اونایی هستن که قبلا بهش فکر میکردم یا الان رفقای غیرپزشکیم بهش فکر میکنن. مثلا؟
یکی از عزیزترین رفقای همفکر ولی متفاوت الرشته(!) ام این متن (این زیر گذاشتمش) رو برام فرستاده که اگه اصل مقاله رو که خیلی طولانی تر و طبیعتا مفصل تره رو میخواین بخونین، اینجاست. (اگه علاقمندین، حتما توصیه خوندن کل مقاله انگلیسی رو میکنم، خیلی خیلی خوبه)

"کلاهخود خدا" God Helmet با نام تجاری Shakti Headset و به قیمت ۲۸۵ دلار آمریکا فروخته می شود (می توانید در ۱۰ قسط این کلاه را بخرید).
آزمایش ها نشان داده است که احتمالا با تحریک الکتریکی ِ لوب های جانبی Temporal Lobe مغز می توان در انسان ها احساس مذهبی پدید آورد. در یک آزمایش ۸۵% افراد شرکت کننده ابراز کردند که حضوری را در اتاق احساس کرده اند. نکته ی جالب این است که ریچارد داوکینز، منکر مشهور خداوند، بعد از گذاشتن این کلاه فقط احساس کمی انقباض در پایش کرد.
بررسی ها همینطور نشان داده است که رهبران مذهبیی نظیر Ellen Gould White، از رهبران مذهبی گروه مسیحی Seventh-day Adventist، که ۱۲ میلیون پیرو در جهان دارد، احتمالا مبتلا به صرع لوب جانبی TLE بوده اند. این بیماری باعث ایجاد “توفانهای الکتریکی” در لوب های جانبی مغز می شود، رفتاری که “کلاهخود خدا” سعی می کند تقلید کند.
یک تئوری می گوید افراد بشر هر یک تا حدی دچار TLE هستند. در این تئوری، منکران خداوند، نظیر داوکینز، در یک سوی طیف و پیامبران و مردان خدا در سوی دیگر طیف قرار دارند. مساله ی خداپرست بودن یا نبودن در این تئوری نسبت مستقیم با میزان “حساسیت” لوبهای جانبی مغز افراد دارد.
متن کامل این مقاله در شماره ی جدید روزنامه ی دانشجویی دانشگاه منیتوبا بخوانید: بازسازی الوهیت، آیا خدا مغز را آفرید یا مغز خدا را آفرید؟

خوب، باحاله؟
من الان شدیدا دارم کتاب توهم خدا مال ریچارد داوکینز رو میخونم (Richard Dawkins, The God Delusion) و خیلی درگیرشم و شدیدا هم دارم لذت میبرم از خوندنش، بعدا یه پست مفصل میخوام در موردش بنویسم، ولی فعلا بگذریم.
خب، مثل خیلی از مسائل دیگه، این دو جور جواب داره: یکی جواب نقضی که در حقیقت فقط نشون میده هر گونه ایراد وارد نیست ولی نشون نمیده راه حل صحیح حل این معضل چیه، یکی هم جواب حلیه.
جواب نقضی: اولا مثل همیشه، یادآوری میکنم که مفهوم خدا در غرب، یه مسئله اختیاریه. "ایمان در برابر شواهد متناقض!"، یعنی خدا، یه اختیاره، نه یه مسئله عقلانی قابل اثبات. و اساسا خدای غرب، خیلی خدای خنده داریه، مثل خدای دارای صفات ثبوتیه، یا دارای جسم بعضی فرقه های اسلامی.
جواب خیلی ساده اش اینه که خب که چی؟ ما میتونیم توهم دیدن یه میز رو هم ایجاد کنیم، پس؟ یعنی هر جا که میز میبینی توهمه؟ حالا تونستی حس معنوی رو ایجاد کنی، پس یعنی خدایی که من میبینم توهمه؟ (بگذریم از این بحث که کلا science پاش رو آبه)
حقیقت اینه که ما چیزی برای اطمینان کردن، جز وجدانیات (یافته های درونیمون) نداریم. اگه زیر این بزنیم، میشه در این هم شک کرد که واقعا دو دو تا چهارتاست؟ شاید منطق یه توهمه؟ و ... برای بحث مفصلش، باید فلسفه بخونین، که خیلی شیرینه!
اما جواب حلی: این بماند، باید مفصل در مورد ریچارد داوکینز بنویسم، بزار این چند تا بخش آخر کتابش هم تموم شه، بعد ببینیم خدا چی میخواد.

همین!

21 comments:

ناشناس گفت...

dar vaghe inke in kolah ijadeh ye hes mikoneh dalil nemishe! va boodane khoda moshkeli ba in kolahe nadareh!mituneh ye ehtemal bashe ke khoda nist! vali mageh ma khoda ro hessi esbat mikonim? abzare ma manteghe na ehsas!

ناشناس گفت...

kash manam inghadr hoosh dashtam yeki misakhtam inja be mardom mifookhtam oonvaght ham moghaddas mishodam ham pooldar!
fekresho bokon ravesh haye modern baraye bahre bari!

Mohammad KhoshZaban گفت...

به M.M.H:
گفتم که، باید در مورد خدا، خدای مد نظر اونها رو ببینی، اونوقت معنی پیدا میکنه.
البته، خیلی هم تند نرو، خدا رو میشه حسی هم اثبات کرد. اساسا منطق خودش یه جور حسه. فکر میکنی همه روستایی هایی که در خداشناسی از من هزار کیلومتر جلوترن، اثبات منطقی میکنن خدا رو؟ شاید اونها خدا رو همه جا می بینن...
قربانت
راستی، کدوم M.M.H ای تو اخوی؟

ناشناس گفت...

akhe lozooman mage khodayi ke roostayi ha miparastand khodaye vagheyie! ghazieye hamoon choopan ke migoft intori mikonam barat khoda va ...
dorosteh ke khoda har kasi ro be andazeye elmesh azmayesh mikoneh vali khoda ke hezar ta haghighat nist! ye haghighate! har ki elmesh bishtar mishe khoda ra joori miabad!
in nazareh maneh!
yani momkene kasi ta akhare omresh baraye khoda jesm ghaele va hich vaght shak nemikoneh ke khodaye zehne man vaghean motlaghhe ya na!
hala inke khoda chejoor ghezavat mikoneh be khodesh marbooteh!

ناشناس گفت...

man dekhalat dar omooreh elahi nemikonam! harfam ine ke ba khab didan va tavahhom zadan khoda peyda nemishe! maslan vaystam tuye jangal begam khoda va masalan ye dafeh bardgardam bebinam ye shamshir oftadeh kenaram va az ghaza nooreh khorshid faghat az laye shakheyi gozashteh ke be oon shamshir mirese! inja yeki mesle "Joan of arc" fekr mikoneh khoda oon ro mamoor kardeh!
shoma khodet ham pezeshki mikhooni ham be ravanshenasi alaghe dari ! hatman ba shizofernia ashnayi ! .

ناشناس گفت...

M.M.H aziz, Az koja midooni ke Joan of arc tavahom karde? momkene yek chizi baraaye to tavahom be nazar biaad vali baraaye oon shakhs morede nazar mafhoomi daashte baashe ke dar sharayet to va baraaye to mafhoomi nadaashte baashe.
manzooram in nist ke migam Joan of arc va daastanesh doroste manzooram ine ke age to ye chizi ro as zaavie did khodet tavahom mibini (dar mesaal to: shamshir) baraaye oon shakhs kamelan vaghei momkene baashe va shaayad ham oon donya masool baashe, chon oon shakhs momkene chizi ke dide ro YAFTE baashe(dar haghighat e khodesh). chon ma khodeman ro masool be yafte haamoon miyabim
Bazam be in weblog migzaram mohammad

Mohammad KhoshZaban گفت...

به رهگذر:
نمیدونم دقیقا عمق حرفی که نوشتی رو میدونی یا نه، اگه میدونی که احسنت!
این "یافتن" دقیقا کلید قضایاست!
ما خودمون رو مسئول در قبال یافته هامون می یابیم.
تکبیر!

Mohammad KhoshZaban گفت...

به M.M.H:
ترمز بگیر اخوی، اینقدر تند نرو! خیلی راحت داری مطلق گرایی میکنی. اول اینکه در مورد ژاندارک، اون فیلم لوک بسن، اصلا اصالت تاریخی نداشت. اگه بیشتر میخوای بخونی، برو تو ویکیپیدیا ببین چقدرش ساختگی بود. فیلم دقیقا یه مسئله شناختی رو مطرح کرد که خیلی هم خوب مطرح کرد، و حلش هم میشه کرد. ولی فعلا ربطی نداره.
اما در مورد خدای یه آدم بیسواد. شاید یه پست بعدا مفصل نوشتم، ولی ما وقتی یه چیزی رو می یابیم، وقتی میخوایم به زبون بیاریمش، مجبور میشیم به تشبیه کردنش. واسه همین هم هست اصلا در مورد خدا صفات ثبوتیه نداریم. اون چیزی که اون روستایی، مسیحی، بت پرست (و چیزی که شدیدا مشغولم کرده، احتمالا بی خدا ها) می یابن، خداست. ولی متأسفانه میان و به زبان، مفهومش رو عوض میکنن، بعدش هم با تلقین کافی، ساختار مغز ما شدیدا مستعد شبیه سازیه، و نتیجه میشه این هچل هفتی که توش گیر افتادن متأسفانه.
بله، حق با توه که با "ظن و گمان" یقین ایجاد نمیشه، ولی اینکه مرز اینا کجاست، در مورد یه آدم دیگه، تو نمیتونی نظر بدی. فقط میتونی تذکر بدی، ولی اینکه او واقعا چی می یابه، خارج از دست توه. بگذریم، این مسئله، و بعضی مسائل روانی مثل وسواس، یا حتی schizophrenia خیلی پیچیده تر از یه کامنتن. بگذریم.
خلاصه اینکه، حرف تو صحیحه، ولی وقتی تلاش میکنی قانون خارجیش کنی، دچار همون اشتباهی میشی که مسیحی ها و ... میشن. البته این عالیه که تو معتقدی این "نظرته" نه "حقیقت مطلق". این قدم اوله برای شناخت حقیقت مطلق. راهی که همسفریم توش.
التماس دعا
قربانت

Mohammad KhoshZaban گفت...

به M.M.H:
اینو بخون:
http://dayyertashbad.blogfa.com/post-146.aspx
یا علی

ناشناس گفت...

ye soal ? aya khoda ensan ro bekhatere chizi ke be zaboon miareh rush ghezavat mikoneh ya chizi ke dar del dareh? ageh begi del migam kafar be manaye bi khoda nadarim! zira be ghole to hame be yek niroo eteghad daran hala man migam khoda yeki migeh god! yeki migeh folan...dar vaghe hame khoda tarsand va hame az ghodrate khoda ettela daran!

ناشناس گفت...

dar vaghe adam ha taghsim mishan be lajooj va gheyreh lajooj!lejajat ham kheili masaleye bozorgi nist!

Mohammad KhoshZaban گفت...

به M.M.H:
خدا ما رو در مورد چیزهایی قضاوت میکنه که میدونیم خوبن یا بد، و بعد مطابقش یا برعکسش عمل میکنیم.
دقیقا لجاجت، تمام قضیه است.
کافر یعنی چی؟ یعنی کسی که حقیقتی که یقین داره رو می پوشونه! و با وجود دونستن حقیقت، انکارش میکنه.
اگه ندونه حقیقت رو که مسئول نیست! تمام قضیه همینجاست. پذیرش حقیقت، و تسلیم در برابر اون، و عمل بهش. و هر چقدر عملت بهتر باشه، خدا بیشتر نور بهت میده و جلو تر میری.
(دوباره میگم، در مورد بقیه مردم شک دارم، علی الخصوص بی خدا ها، ولی به نظرم همون خدا رو می یابن، تلاش میکنن جور دیگری و با تشبیهات دیگری توضیحش بدن)
قربانت

ناشناس گفت...

دقیقا این کلاه وجوده کسه دیگری رو برای آدم بوجود میاره یا معرفت خداوند؟!حتی اگه قبول کنیم که خدایه غرب یه خصوصیات مادی داره بازم حس کردن کس دیگه دلیلی بر احساس خدا بودن اون شخص نیست!نمی تونم بفهمم، تا کسی این کلاه و نذاره نمی تونه بفهمه چه حسی میده!در ضمن شا... ...دم تو اون خدایی که بخواد با کلاه خود احساس بشه!ای تو روحه این حرومیا غربی! چه کارا که نمیکنن!مادر به خطاهاها!!!!ولی خیلی دوست دارم یه بار سرم بذارمش!محمد ماکه نه پول داریم نه دسترسی، تو بخر بی زحمت بیار یه امتجانش بکنیم!

ناشناس گفت...

سلام ارشد. ممنون از پست قشنگت
جواب نقضیت دقیقا همون جوابیه که به خودم دادم. اما منتظر جئاب حلی و مفصلت هستم. بحث چالش ناکیه!
راستی اگه سری به شوکران اصلاحات بزنی خوشحال می شم. ازه راش انداختم.
shokaran1111.blogfa.com

ایمان محمدی گفت...

این کامنت‌ها رو خوندم یاد اون جمله‌ی اوباما افتادم. گفته بود ما تو وجود ابراهیم نیستیم و نمی‌دونیم چه تجربه‌ای کرده. حق نداریم ردش کنیم. اما مسئولیت شهروندی خودمون رو داریم. خیلی عالی بود.

علی گفت...

اینشتین می گوید:" هر تغییر طبیعی دلیلی طبیعی دارد. طبیعت به راحتی توجیه گر رفتار خویش است. تنها یک راه هست و آن گوش سپردن به طبیعت و نافرمانی نکردن از او... من در این میان جایی برای موجودی فرا طبیعی که علت این رفتار ها باشد نمی بینم."

اگه خوب دقت کنین از گفته ی اینشتین میشه این رو استنباط کرد که "خدا" فقط توجیهی برای پدیده های طبیعی در اعصار قبلی بوده است. اما اکنون باید علم و منطق را جایگزین کرد.

Mohammad KhoshZaban گفت...

به علی:
نیازی به نقل قول کردن از اینشتین نیست، قبل از اینشتین، مدتها پیش این مسئله مطرح شد. مثل دورکهایم، یا حتی جلو تر مثل مارکس و انگلس.
اینکه بگیم "خدا" اینطوری بوده، خیلی خیلی مسخره است. کدام خدا؟ خدای من، با خدای کسی که براش جایگزین جهل و نادانیشه، فرق میکنه.
خیلی مفصل توضیح دارم، و نوشته ام تو همین بلاگ.
قربانت

ناشناس گفت...

برای اینکه بت پرست نباشیم کافی نیست که بت ها را شکسته باشیم ، باید خوی بت پرستی را ترک گفته باشیم! (فردریش نیچه)

على محبعلى گفت...

دوستان به نظر من موضوع خدا برا اينه كه آرامش قلبى پيدا كنيم، پس با هر استدلالى اين آرامش به دست بياد قابل قبوله و نبايد دربارش بحث كرد.
مسئله قابل بحث اخلاق هستش كه با بهتر زندگى كردن ما سروكار داره!
كه اونم بهتره از همه مكاتب گلچين كرد.
موفق باشيد

على محبعلى (زاده) گفت...

اگه خواستيد ميتونيم باهم صحبت كنيم. ميل بزنيد
ali.mohebalizadeh@gmail.com

بابک گفت...

سلام من بابک هستم آقا محمد این کلاهخود خدا رو چه جوری می شه تهیه کرد داخل ایران که نیست یه کوچولو راهنمایی بفرما درود بر تو ایمیل من bab2000mz@gmail.com منتظر پاسخ پرمهرت هستم